Czas zmienia tłumaczenia

Słucham Listy Przebojów Trójki i oczywiście szlag mnie trafia z zazdrości cieszę się, że piosenka zespołu Dylan.pl pnie się do góry. Tłumaczenie „The Times They Are a-Changin'” Filipa Łobodzińskiego jest wybitne, ale powstało w 2007 roku, w zupełnie innych, nomen omen, czasach. 

Ciekawe, jak Filip podszedłby dziś do przekładu powstałej w 1963 roku piosenki zwiastującej rewolucję społeczną? W mojej wersji idzie ku gorszemu. No, ale ja mądrala pisałem ten tekst 17 kwietnia ubiegłego roku. I nic się na lepsze od tamtego czasu, niestety, nie zmieniło... Wręcz przeciwnie. Choćby ostatni tydzień był przykładem tego, co się z naszym światem dzieje. Co się dzieje z naszymi czasami.

Pozwoliłem sobie zestawić z oryginałem z 1963 roku kilka polskich wersji powstałych w różnych czasach. Najpierw Dylan, potem ja z 2017, następnie Duduś z 2007, później Sławek Szweda z 2005, z kolei Apolinary POlek (Paweł Oleszczuk) z nieznanego mi roku i końcu Jacek Korczakowski z 1968 roku.

Come gather 'round people wherever you roam

Zrozumcie to ludzie – czy stamtąd, czy stąd

Słuchajcie mnie wy, jakikolwiek wasz los

Ludzie, zbierzcie się wokół ze wszystkich stron

Hej, ludzie, ludziska, zbierzcie się tu

Czy rzekę w swym biegu zatrzymać się da?

And admit that the waters around you have grown

Że woda po szyję, podnosi się wciąż

Oto fala nadciąga, zaleje ten ląd

I oby nie porwał was rzeki tej prąd

Wszak widzicie, że woda wam sięga do ust

Czy wiatrom zabroni ktoś chmury rozgonić?

And accept it that soon you'll be drenched to the bone

Zalewa was szybciej, niż to dostrzega wzrok

Więc zrozumcie, to koniec, potop zmiecie was stąd

Pogódźcie się z tym, że zmarzniecie na kość

Ten potop nie minie, on wciąż będzie trwać

Czy może znów odżyć liść, który raz spadł?

If your time to you is worth savin'

Za późno ta myśl w głowie staje

Jeśli chcecie ocalić głowy

Jeśli czas taką dla was ma wartość

Więc kto nie chce pójść na dno morza

I czy może zatrzymać się Ziemia?

Then you better start swimmin' or you'll sink like a stone

Czy płyniecie, czy nie – przyszłość wieszczę wam złą

Lepiej uczcie się pływać, bo pójdziecie na dno

Więc nauczcie się pływać, by na dnie gdzieś nie stanąć,

Lepiej niech zacznie pływać lub zacznie się bać

Jeśli nie, czemu czasem dziwimy się tak

For the times, they are a chang - in'

Oto czasy wracają stare

Oto czasy nadchodzą nowe

Bo czasy wciąż, wciąż się zmieniają.

Świat się zmienia i nowy się tworzy

Że i w nas czas wszystko zmienia?

Come writers and critics who prophecies with your pen

Zrozumcie pisarze – wasz profetyzm to śmiech

Słuchajcie, prorocy z gazet i biur

Prorocy, poeci nie szczędźcie swych sił

Dziennikarze, pisarze, papierowi prorocy

Więc patrzymy przed siebie, mniej ważne jest dziś

And keep your eyes wide the chance won't come again

Świat może was zna, wasze wizje już mniej

Nie będzie pożytku już z waszych piór

Nim wszystko rozpłynie się w wietrze jak dym

Miejcie teraz otwarte wasze uszy i oczy

I nieważna jest przeszłość, to, co było - odeszło

And don't speak too soon for the wheel's still in spin

Nie mówcie, że jeszcze, póki świat kręci się

Rzućcie je, taka szansa nie powtórzy się znów

Póki świat się kręci, ty kręć się wraz z nim,

Nie rzucajcie tylko żadnych sądów na wiatr

Dzień po nocy, po burzy słońce musi znów przyjść

And there's no tellin' who that it's namin'

Na próżno szukacie w nim znaczeń

Nie szafujcie już swoim słowem

Otwórz oczy, nie przegap tej szansy

Choć wiadomo jak to się ułoży

Łez dzisiejszych nie wolno przeceniać

For the loser now will be later to win

Wczorajszy przegrany zwycięstwa znów chce

Kto dziś przegrał, jutro odniesie triumf

Ci co teraz przegrali, później jednak wygrają

Ostatni będą pierwszymi, będzie wprost to, co wspak

To, co wczoraj straciłeś, jutro los odda ci

For the times they are a-changin'

Oto czasy wracają stare

Oto czasy nadchodzą nowe

Bo czasy wciąż, wciąż się zmieniają

Świat się zmienia i nowy się tworzy

Bowiem czas, czas wszystko zmienia

Come senators, congressmen please heed the call

Zrozumcie, tam w sejmie, że ustaw nam dość

Słuchajcie, posłowie, uciszcie swój chór

I wy co rządzicie, usłyszcie ten krzyk

Senatorzy, posłowie, prezydenci, premierzy

Gdy nie chce cię widzieć, zamyka ci drzwi

Don't stand in the doorway, don't block up the hall

Nie znajdzie się Rejtan, który powie już „stop!”

I nie tarasujcie już drzwi ani dróg

Nie stójcie tak w drzwiach, by nie mógł przejść nikt

Wojna zmiecie już wkrótce to, co do was należy

Jakaś ważna osoba, której tak się podoba

For he that gets hurt will be he who has stalled

Gdy suweren czeka na swój pełen ryb kosz

Bo kto stoi w miejscu, ten poczuje ból

Bo nic nie wskóracie, gdy złość macie w oczach

Nie blokujcie przejścia, nie stójcie tak w drzwiach

Nie proś w progu, nie czekaj, nie przejmuj się tym

There's a battle outside and it's ragin'

Może wszak posunąć się dalej

Wszystko jest do bitwy gotowe

Już walka na zewnątrz się toczy

Ten, kto zwleka, pierwszy pójdzie pod noże

Wróć do domu, nie okaż zdziwienia

It'll soon shake your windows and rattle your walls

Jeśli ich dziś nie znajdzie, niejeden zapłonie stos

I polecą wam szyby, i się skruszy wasz mur

Wnet zadrżą okna i zatrzęsą się ściany

Bitwa toczy się już, na nic spryt, na nic strach,

Kiedy ważna osoba zjawi się u drzwi twych

For the times they are a-changin'

Oto czasy wracają stare

Oto czasy nadchodzą nowe

Bo czasy wciąż, wciąż się zmieniają

Świat się zmienia i nowy się tworzy

Bowiem czas, czas wszystko zmienia

Come mothers and fathers throughout the land

Zrozumcie, rodzice, grzech także to wasz

Słuchajcie, rodzice, przemija wasz czas

Ojcowie i matki przybądźcie dziś tłumnie

Ojcowie i matki ze wszystkich stron

Ojcowie i matki, jeśli trudno jest wam

And don't criticize what you don't understand

Że nikt nie rozumie, jak zmienia się świat

Dajcie porwać się albo jesteście bez szans

Niech nikt nie potępia, gdy nie może zrozumieć

Dziś krytyka to wasza jedyna jest broń

Sprawiedliwie osądzić waszych dzieci poglądy

Your sons and your daughters are beyond your command

Już synów i córki nienawiści żre rak

Synowie i córki nie słuchają już was

Wasze dzieci już własną odnalazły drogę,

Wasze dzieci nie mogą podlegać już wam

To wspomnijcie, że z wami był też problem ten sam

Your old road is rapidly agin'

Nie zawrócą z tej drogi raczej

Świat nie myśli już jednakowo

Zrozum to, że nic już zrobić nie możesz

Starą szosą nie pomkną ich wozy

Wszystkie znały go już pokolenia

Please get out of the new one if you can't lend a hand

Czy pora czy nie rękę w końcu im dać

Potępiacie to, czego nie pojmiecie i tak

Szczęśliwi i mądrzy, którzy dłoń im podają

Niech usunie się z drogi ten, kto pomóc nie może

Nie próbujcie z tym walczyć, bo daremny to plan

For the times they are a-changin'

Oto czasy wracają stare

Oto czasy nadchodzą nowe

Bo czasy wciąż, wciąż się zmieniają

Świat się zmienia i nowy się tworzy

Bowiem czas, czas wszystko zmienia

The line it is drawn the curse it is cast

Czy już linię przekroczył, czy nie świat nasz

Już znak został dany, już nowy ma sens

Wytyczono linię i klątwę rzucono

Już zaklęcie rzucone, wytyczony już trakt

Z roku na rok, niestety, nie ubywa nam lat

The slow one now will later be fast

Czy tylko pędzi, czy już całkiem gna

Wzwyż pofrunie ten, co dziś leży jak śmieć

Co dziś jest powolne, to jutro popędzi,

Co jest dzisiaj wspaniałe, jutro będzie nie w smak

Lecz przynajmniej po części się stajemy mądrzejsi

As the present now will later be past

Kto przeszłość zapomniał, ten w przyszłość wpadł

Z tyłu zostanie ten, co dziś szybko mknie

To co teraz jest ważne, już za chwilę nie będzie

Będzie w bród tego, czego jeszcze dzisiaj nam brak

Mało mądrych jest jednak, mało mądrych aż tak

The order is rapidly fadin'

Stary ład zwrócą nowe fale

Bo dawny ład staje na głowie

Szybko zmienia się porządek świata

Nie powstrzymasz i nie pomożesz

Żeby miało to dla nich znaczenie

And the first one now will later be last

Ten, co dziś wierzy w równość, jutro w czystość ras

Będzie ostatnim ten, co dziś pierwszy jest

Ten co właśnie jest pierwszy, zaraz pójdzie na koniec

Temu, czegoś nie widział w najdziwniejszych swych snach

Że swą wagę utraci każdy ważny dziś fakt

For the times they are a-changin'

Oto czasy wracają stare

Oto czasy nadchodzą nowe

Bo czasy wciąż, wciąż się zmieniają

Świat się zmienia i nowy się tworzy

Bowiem czas, czas wszystko zmienia

Bob Dylan, wrzesień-październik 1963

Robert Zienkiewicz, 17.04.2017

Filip Łobodziński, maj 2007

Sławek Szweda, 16/17.06.2005

Apolinary POlek (Paweł Oleszczuk)

Jacek Korczakowski, 1968

Horacy Tłumacy - na Facebooku

Horacy Tłumacy - na YT

Horacy Tłumacy - lista przetłumaczonych piosenek