A jednak się kręci

Ciekawe, czy Jurij Gagarin w swoim 108-minutowym locie zaobserwował obrotowy ruch Ziemi. Jeśli nie, to mógł przekonać się o tym odwiedzając Sobór św. Izaaka (wówczas: muzeum ateizmu) w Petersburgu (wówczas: Leningrad). W cerkwi tej znajdowało się do lat 90. XX wieku największe chyba na świecie wahadło Foucaulta, zawieszone na linie liczącej 98 m.

Pierwsze wahadło Foucaulta, jakie widziałem, znajduje się w wieży Radziejowskiego we Fromborku. Nie wiem, kiedy zostało tam zawieszone, ale podejrzewam, że stało się wraz z końcem odbudowy wieży w 1973 roku (budowla została zniszczona pod koniec II wojny światowej).


Dużo młodsze jest wahadło Foucaulta w Szczecinie, drugie jakie dane mi było zobaczyć. Zostało uruchomione oficjalnie we wrześniu 2005 roku.


Szczecińskie wahadło Foucaulta znajduje się w Wieży Dzwonów na Zamku Książąt Pomorskich.


Lina w Szczecinie ma 28,5 m, czyli tę samą długość, co przyrząd zainstalowany we Fromborku. Szczecińska kula jest jednak dużo cięższa – waży 76 kg (fromborska 46 kg).


Może nie wygląda na swoje 76 kg, ale w środku wypełniona jest ołowiem (a pokryta tworzywem sztucznym).


O co właściwie chodzi z tym wahadłem Foucaulta? Nie będę się wymądrzał, ale jedno wiem na pewno – im lina dłuższa, a kula cięższa, tym lepiej dla eksperymentu mającego udowodnić ruch Ziemi wokół własnej osi. Tzn. im lina dłuższa, tym efekt bardziej zauważalny, a im kula cięższa, tym wahadło buja się dłużej.


I jeszcze jedna mądrość nabyta – na różnych szerokościach geograficznych wahadło zatacza pełny obrót w różnym czasie. W Szczecinie jest to 29 godzin i 53 minuty.


A facet, który za tym wszystkim stoi to Jean Bernard Léon Foucault (1819-1868), który 1851 roku zawiesił swoje wahadło w Paryskim Obserwatorium Astronomicznym i udowodnił ruch obrotowy Ziemi.


Za miesiąc będę w Krakowie. Owszem, w kościele św. św. Piotr i Pawła jest tam najdłuższe w Polsce wahadło Foucaulta (46,5 m), ale przecież nie po to jadę do Krakowa, by oglądać kulę na sznurku. Ja w obrotowy ruch Ziemi wierzę, nie muszę się przekonywać.