Co poeta chciał powiedzieć (o Jałcie)

Dziś 65. rocznica rozpoczęcia konferencji jałtańskiej. Jałta, dla Polaków jeden z symboli zdrady...

Piosenkę „Jałta” usłyszałem na żywo po raz pierwszy w maju 1990 roku. Nie wrócą już czasy, gdy poeta zapełnia Uranię. Mam nagrany cały ten koncert, dziś stosowny fragment.


Jak nowa rezydencja carów (1),
Służba swe obowiązki zna,
Precz wysiedlono stąd Tatarów (2)
Gdzie na świat wyrok zapaść ma (3).

Okna już widzą, słyszą ściany
Jak kaszle nad cygarem Lew (4),
Jak skrzypi wózek popychany
Z kalekim Demokratą w tle (5).

Lecz nikt nie widzi i nie słyszy,
Co robi Góral (6) w krymską noc,
Gdy gestem wiernych towarzyszy
Wpaja swą legendarną moc

Nie miejcie żalu do Stalina,
Nie on się za tym wszystkim krył,
Przecież to nie jest jego wina,
Że Roosevelt w Jałcie nie miał sił.
Gdy się triumwirat (7) wspólnie brał
Za świata historyczne kształty,
- Wiadomo kto Cezara (8) grał -
I tak rozumieć trzeba Jałtę.


W resztce cygara mdłym ogniku
Pływała Lwa Albionu twarz:
Nie rozmawiajmy o Bałtyku,
Po co w Europie tyle państw? (9)

Polacy? - chodzi tylko o to,
Żeby gdzieś w końcu mogli żyć...
Z tą Polską zawsze są kłopoty -
Kaleka troszczy się i drży. (10)

Lecz uspokaja ich gospodarz
Pożółkły dłonią głaszcząc wąs:
Mój kraj pomocną dłoń im poda,
Potem niech rządzą się jak chcą (11).

Nie miejcie żalu do Churchilla,
Nie on wszak za tym wszystkim stał,
Wszak po to tylko był triumwirat,
By Stalin dostał to, co chciał.
Komu zależy na pokoju (12),
Ten zawsze cofnie się przed gwałtem -
Wygra, kto się nie boi wojen (13)
I tak rozumieć trzeba Jałtę.


Ściana pałacu słuch napina,
Gdy do Kaleki mówi Lew -
- Ja wierzę w szczerość słów Stalina
Dba chyba o radziecką krew.

I potakuje mu Kaleka,
Niezłomny demokracji stróż:
Stalin, to ktoś na miarę wieku,
Oto mąż stanu, oto wódz! (14)

Bo sojusz wielkich, to nie zmowa,
To przyszłość świata - wolność, ład -
Przy nim i słaby się uchowa,
I swoją część otrzyma... - strat!

Nie miejcie żalu do Roosevelta,
Pomyślcie ile musiał znieść!
Fajka (15), dym cygar i butelka, (16)
Churchill, co miał sojusze gdzieś.
Wszakże radziły trzy imperia
Nad granicami, co zatarte:
- W szczegółach zaś już siedział Beria (17),
I tak rozumieć trzeba Jałtę!


Więc delegacje odleciały,
Ucichł na Krymie carski gród.
Gdy na Zachodzie działa grzmiały (18)
Transporty ludzi szły na Wschód (19).

Świat wolny święcił potem tryumf,
Opustoszały nagle fronty -
W kwiatach już prezydenta grób, (20)
A tam transporty i transporty.

Czerwony świt się z nocy budzi -
Z woli wyborców odszedł Churchill! (21)
A tam transporty żywych ludzi,
A tam obozy długiej śmierci.

Nie miejcie więc do Trójcy żalu,
Wyrok historii za nią stał
Opracowany w każdym calu -
Każdy z nich chronił, co już miał.
Mógł mylić się zwiedziony chwilą -
Nie był Polakiem ani Bałtem...
Tylko ofiary się nie mylą!
I tak rozumieć trzeba Jałtę!
Jacek Kaczmarski
1984



Od kiedy od absolwentki filologii polskiej usłyszałem, że religia Żydów to islam, mam taką misję życiową, by wyjaśniać podstawowe sprawy... Proszę wybaczyć 21 banalnych komentarzy.
1. Miejsce dramatu to Pałac Potockich w Liwadii, osiedlu na przedmieściach Jałty na Krymie. Przy czym Pałac Potockich to nazwa używana raczej tylko w Polsce, bo faktycznie pierwszy budynek w tym miejscu postawił w 1834 roku polski arystokrata Leon Potocki. Od 1860 roku pałac należał do Romanowów. Obecna budowla powstała w 1911 roku i była rezydencją cara Mikołaja II. Powszechna nazwa to Wielki Pałac lub Pałac Liwadijski.
2. Nie tylko Stalin wypędzał Tatarów z Krymu. Pierwszy raz Tatarzy Krymscy emigrowali pod koniec XVIII wieku, gdy Rosja zdobyła Chanat Krymski. Drugi raz po wojnie krymskiej (1853-1856), w której Tatarzy popierali oczywiście przeciwników Rosji. Trzeci raz na samym początku XX wieku, już z przyczyn ekonomicznych. Resztę Tatarów, ponad 200 tys., deportował do Uzbekistanu 18 maja 1944 roku Stalin. Był to odwet za współpracę Tatarów z Niemcami, którzy siedzieli na Krymie w latach 1941-1944. Sytuacja jak z wojny krymskiej. Tatarzy potraktowali wrogów Rosji jako swoich sojuszników. Od 1989 roku Tatarzy wracają na Krym. Prof. Selim Chazbijewicz napisał na temat książkę „Awdet czyli powrót. Walka polityczna Tatarów krymskich o zachowanie tożsamości narodowej i niepodległego państwa”.
3. Konferencja w Jałcie (4-11 lutego 1945 roku) miała zdecydować, i zdecydowała, o losach Europy i świata na kilkadziesiąt lat.
4. Winston Churchill, znany miłośnik cygar.
5. Franklin Delano Roosevelt, członek Partii Demokratycznej, ok. 40 roku życia został częściowo sparaliżowany w wyniku choroby Heinego-Medina. Nie przeszkodziło mu to zostać prezydentem USA (1933-1945).
6. Józef Stalin był Gruzinem (choć są też teorie, że był Osetyńczykiem). Tereny wybitnie górskie.
7. Najsłynniejszy w historii był tzw. I triumwirat z lat 60-53 p.n.e., w skład wchodzili Gajusz Juliusz Cezar, Gnejusz Pompejusz i Marek Krassus.
8. Najsilniejszy w I triumwiracie był oczywiście Cezar. W triumwiracie teherańsko-jałtańsko-poczdamskim niewątpliwie pierwsze skrzypce grał Stalin.
9. Churchill w ogóle nie miał złudzeń, co do możliwości wyrwania Litwy, Łotwy i Estonii z rąk Stalina.
10. Roosevelt może i miałby w nosie Polskę, ale jakże zapomnieć o głosach Polonii w wyborach prezydenckich, choćby i było do nich trzy lata... Zabieranie głosu w sprawie Polski było niezłą hipokryzją, bo prezydent miał świadomość, że decyzje o wejściu Polski w strefę wpływów radzieckich już zapadły.
11. Stalin zarzucić hipokryzji nie można. Ot, zwykły cynizm. Obiecuje partnerom, że pozwoli w Polsce na wolne wybory. Udaje oczywiście. Oni udają, że wierzą.
12. Roosevelt i Churchill nie mogli podejmować decyzji swobodnie, mieli nad sobą miecz demokratycznych wyborów. A Zachód w 1945 roku już nie chciał się dalej bić.
13. Co innego Stalin. Mógł wdać się w każdą wojnę. Kto mu zabroni? Komitet Centralny?
14. Roosevelt w pierwszym roku swego urzędowania (1933) uznał legalność radzieckiego rządu i nawiązał z nim stosunki dyplomatyczne. Podczas II wojny światowej jadł w zasadzie Stalinowi z ręki. Po pierwsze zależało mu na froncie zachodnim, po drugie na froncie dalekowschodnim. A po trzecie Demokraci (podobno) zawsze przymilają się do Rosji...
15. Stalin, znany miłośnik fajki.
16. Churchill, znany miłośnik cygar i butelki.
17. Ławrientij Beria, szef NKWD (Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych). Wśród licznych jego „osiągnięć” należy wymienić masowe deportacje ludności w czasie II wojny światowej.
18. Wiosna 1945, na zachodzie koalicja dobija Hitlera.
19. Wiosna 1945, na wschodzie dalszy ciąg deportacji.
20. Roosevelt zmarł 12 kwietnia 1945 roku.
21. Churchill wygrał wojnę, ale w 1945 roku przegrał wybory... Przecież Brytyjczycy nie zrobili tego z czarnej niewdzięczności. Po prostu uznali, że pora na zmianę u steru władzy.


No i kto z Wielkiej Trójki był debeściak?