Francja elegancja

Zabierając się do tłumaczenia „Michelle”, stanąłem przed dylematem czy zabierać się za francuskie słowa w niej występujące, czy też zostawić je w oryginale. A jeśli jednak je tłumaczyć, to na jaki język, by sytuacja była porównywalna?

Anglikom nie przeszkadza (a może pomaga?) ani Wilhelm Zdobywca, ani wojna stuletnia, ani nawet kardynał Richelieu czy inny Bonaparte w tym, że ich język jest mocno podszyty francuskim słownictwem. Co bardziej dumni synowie Albionu twierdzą, że to słowa pochodzące z łaciny, co jest oczywiście prawdą, ale prawdą jest również to, że po drodze z Rzymu do Londynu zatrzymały się na długo w Paryżu i Lyonie. Ogólnie Anglicy nie mają jednak chyba oporów, by używać francuskich słów lub zwrotów, gdy chcą się wyrazić szczególnie wykwitnie (ménage à trois, żeby sięgnąć po smakowity przykład).
Jak się okazuje, pod koniec lat 50. młodzi Anglicy fascynowali się nie tylko amerykańskim rock and rollem. W 1959 roku Paul McCartney, próbując naśladować Sachę Diestela, zaczął pisać piosenkę, do której ładował przypadkowo znane mu francuskie słowa. Rwać laski na francuszczyznę? Metoda dobra jak każda inna… Piosenki wówczas nie skończył, ale po sześciu latach przypomniał mu o tej melodii John Lennon, gdy pracowali nad „Rubber Soul”. Skoro piosenka miała mieć francuski sznyt, Paul sięgnął po fachową pomoc. Zapewniła ją Jan Vaughan, żona Ivana Vaughana, którego Paul znał z czasów The Quarrymen, gdzie Ivan grał na instrumencie o nazwie tea chest bass. Fachowa pomoc co się zowie, bo Jan była nauczycielką języka francuskiego. To ona podrzuciła Paulowi Sont des mots qui vont très bien ensemble, czyli to, co po angielsku leci jako These are words that go together well, a po naszemu pozwoliłem sobie wcisnąć w polskie ramy jako Słowa dobrze wciąż brzmią razem te.

Te przydługie rozważania są po to, by odwlec decyzję w sprawie tłumaczenia francuskiego fragmentu. Który język jest dla polskiego tym czym francuski dla angielskiego? W kontekście stosunków bilateralnych chyba niemiecki… Ale chyba w naszych uszach nie jest to język miłości (Ich spritze to nie był najlepszy przykład). Może włoski (Sono parole che stanno bene insieme)? Przecież nie rosyjski (Это слова, которые идут вместе хорошо). Prawdę mówiąc najlepszy byłby po prostu… angielski. W końcu nawet olsztyńscy Ukraińcy śpiewają, że dali dziewczynie kamień z napisem LOVE.
Podsumowując – zostanę przy francuskim oryginale. W końcu Jan III Sobieski pisząc do Marysieńki siedemnastowieczną polszczyzną wplatał dużo francuskich paroles.


Michelle, ma belle
Słowa dobrze wciąż brzmią razem te
Ma Michelle

Michelle, ma belle
Sont des mots qui vont très bien ensemble
Très bien ensemble

Tak kocham, tak kocham, tak kocham
To wszystko, co rzec chcę
Póki mi uda się
Będę mówił tylko słowa, które
Wiem, pojmiesz je

Michelle, ma belle
Sont des mots qui vont très bien ensemble
Très bien ensemble

Tak pragnę, tak pragnę, tak pragnę
Pragnę pokazać ci
Co znaczysz dla mnie ty
Nim zrobię to, nadzieję mam, że
Wiesz, czego chcę

Tak kocham…

Tak chcę cię, tak chcę cię, tak chcę cię
Myślę, że już to wiesz
Zdobędę jakoś cię
Nim zrobię to, ci mówię, więc
Wiem, pojmiesz mnie

Michelle, ma belle
Sont des mots qui vont très bien ensemble
Très bien ensemble

Będę mówił tylko słowa, które
Wiem, pojmiesz je, ma Michelle
Olsztyn, 6.09-28.11.2020



Oryginał sprzed dokładnie 55 lat:


Dwa postscriptum (to akurat z łaciny). Czy może być słodszy finał tej historii, niż McCartney śpiewający 45 lat później „Michelle” w Białym Domu w obecności państwa Obamów, z których jedno ma na imię Barack, co nie ma znaczenia dla tej opowieści, a drugie Michelle?


Otóż może być słodziej! Na krakowskim koncercie Paula 3 grudnia 2018 roku (byłem, widziałem) oświadczyny Martina przyjęła Michaela (dla lepszego efektu przedstawiła się jako Michelle). Wszyscy przez te kilka minut byliśmy Słowakami!


Kącik „Świata Młodych”, czyli sentymentalny wycinek z 23 lutego 1980:

Horacy Tłumacy - na Facebooku
Horacy Tłumacy - na YT
Horacy Tłumacy - lista przetłumaczonych piosenek