Od pochodni pochodzi

Obraz, którego nie chciał car Aleksander II Romanow, stał się zaczątkiem jednej z najważniejszych polskich galerii. Pierwszym eksponatem Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach był obraz „Pochodnie Nerona”, który Henryk Siemiradzki namalował w 1876 roku w Rzymie.

Siemiradzki zaproponował kupno obrazu samemu carowi. Za jedyne 50 tysięcy rubli, choćby w pięciu ratach (lub długoletniej rencie). Car uprzejmie nie skorzystał. W 1879 roku Siemiradzki podarował więc swe dzieło do mającego powstać w Sukiennicach Muzeum Narodowego, które pierwszą stałą ekspozycję uruchomiło w 1884 roku. Obecna Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku to cztery sale, odnowione w latach 2006-2010.
Zwiedziliśmy ją w maju 2011, kilka miesięcy po otwarciu odnowionej ekspozycji. Z recenzji wyczytałem, że kolor ścian się nie podoba... Co do mnie też nie lubię fioletu, ale bordo owszem. Inspiracją do napisania piosenki „Zawsze się znajdzie jakaś krzywda” było zupełnie co innego (choćby z przyczyn chronologicznych), ale inspiracja do wczorajszego nagrania jak znalazł.


Salę Bacciarellego „Oświecenie” przeszedłem pobieżnie. Marceli Bacciarelli – „Stanisław August Poniatowski w stroju koronacyjnym”, ok. 1790.


Prawdziwe atrakcje w trzech kolejnych salach. Sala Michałowskiego „Romantyzm. W stronę sztuki narodowej”.


Saturnin Świerzyński – „Wnętrze katedry na Wawelu”, 1875.


Henryk Rodakowski – „Portret generała Henryka Dembińskiego”, 1852.


Piotr Michałowski – „Bitwa pod Możajskiem”, ok. 1840. Czyli bitwa pod Borodino z 1812 roku.


Piotr Michałowski – „Somosierra”, 1844-1855. O wolność naszą i waszą? Nie zawsze... Ten obraz zainspirował w 1980 roku Jacka Kaczmarskiego do napisania piosenki „Somosierra”. W wykonaniu autora nigdy nie widziałem na żywo. Pamiętam za to pewne wykonanie z 1986 roku z fosy zamkowej we Fromborku. Śpiewał niejaki Jacek Bończyk, wówczas członek 1 Wałbrzyskiej Środowiskowej Drużyny Starszoharcerskiej „Fokszekmek”.


Piotr Michałowski – „Napoleon na siwym koniu”, przed 1846.


Wojciech Korneli Stattler – „Machabeusze”, 1830-1842.


Sala Siemiradzkiego „Wokół Akademii”. Zdaje się, że nie było wówczas na polskich ziemiach akademii sztuk pięknych. Jan Matejko na przykład ukończył Szkołę Rysunku i Malarstwa, późniejszą pod jego dyrekcją Szkołę Sztuk Pięknych, która dopiero w 1900 roku została Akademią Sztuk Pięknych. Mieliśmy zatem akademizm bez akademii...

Jan Matejko – „Wernyhora”, 1883-1884.


Jan Matejko – „Kościuszko pod Racławicami”, 1888.


Jan Matejko – „Iwan Groźny”, 1875.


Lucjan Wędrychowski – „Kuszenie św. Antoniego”, 1886.
 

Paweł Merwart – „Mojżesz zabijający Egipcjanina”, 1883.


Jan Matejko – „Rejtan – upadek Polski”, 1866. Ten obraz również przełożył na język piosenki Jacek Kaczmarski.


Sala Chełmońskiego „Realizm, polski impresjonizm, początki symbolizmu”.

Józef Chełmoński – „Na folwarku”, 1875.


Józef Chełmoński – „Czwórka”, 1881.


Aleksander Gierymski – „Wieczór nad Sekwaną”, 1893. Sprawdziłem, Sekwana nadal płynie.


Jacek Malczewski – „Wigilia na Syberii”, 1892. I jeszcze jedna inspiracja dla Jacka Kaczmarskiego.


Władysław Podkowiński – „Szał uniesień”, 1894. Inspiracja dla wielu...