W jak Wilno

Trzecia wizyta w Wilnie. Poprzednia 14 lat temu. Zmieniło się na pewno wiele. I na pewno nic.

Jest Facebook (tak, w 2005 roku go w zasadzie nie było…) i można łatwo znaleźć wydarzenia, które chce się zobaczyć. Na przykład Jarmark Narodów na prospekcie Giedymina.


A na nim rekordowo dużą gitarę, która wykonał Alidas Jackunas (coś, jak nasz olsztyński megagramofon w amfiteatrze).


Albo duet akordeon plus trąbka w klasycznym repertuarze, np. „Bésame mucho” Consuelo Velázqueza.


Na pobliskim placu Katedralnym w tym samym czasie II Targi Edukacyjne Szkół Polskich w Wilnie. Obowiązkowo z repertuarem kresowym…


…ale nie tylko. Piosenka z repertuaru Edyty Górniak (a w oryginale Céline Dion) śpiewana z pięknym wileńskim akcentem.


Na targach coś dla ducha, ale i coś dla ciała. Po bezczynnych łańcuchach widać, że to wersja naziemna.


Wracając do muzyki – w planie mieliśmy dwa koncerty, ale jazz pierwszego wieczoru poległ z powodu choroby… widza. Natomiast blues się nie dał i trzeci wieczór spędziliśmy w Geltonos Sofos Klubas, czyli Klubie z Żółtą Sofą na koncercie Carvina Jonesa, który przywitał nas na scenie śpiąc na tytułowej sofie.


Ziewania jednak nie było, nawet jeśli na ścianie wisiała bałałajka, a większość publiczności mówiła po rosyjsku.


O muzykę otarliśmy się jeszcze w Republice Zarzecza.


Takie skrzyżowanie naszego Pubu From i Masarni. Plus cmentarzysko fortepianów.


Plus walka o prawa Tybetu.


Skoro już przy polityce jesteśmy, to spójrzmy na pl. Szymona Dowkonta (Simonasa Daukantasa, żeby może jednak nie polonizować nazwiska człowiekowi, który wzniecał płomień litewskiego odrodzenia narodowego w XIX wieku), gdzie znajduje się pałac prezydencki.


Bez barierek, bez zasieków? Bez tłumów agentów ochrony? Bo trudno za ochronę uznać ten patrol, idący zapewne na jakąś symboliczną wartę.


I ta kolumna wjeżdżająca (pod prąd) i wyjeżdżająca ulicą Uniwersytecką (Universiteto) do pałacu prezydenckiego też jakaś niebizantyjska (zależy, kto w środku…).


Polityka to nie tylko tu i teraz. To również tu i wtedy. Na przykład styczeń 1991 roku, gdy Armia Radziecka bohatersko zaatakowała bronioną przez mieszkańców Wilna wieżę telewizyjną. Pamiętam, jak 13 stycznia tamtego roku byłem w SHS „Perkoz” i pracujący w niej wówczas nieodżałowany Kazimierz Bogdan Schütterlỹ wpadł na zajęcia z informacją, że w Wilnie giną ludzie...


Albo, całkiem niedawno, 8 grudnia 2018 roku, gdy nagrobek z tablicą upamiętniającą postać arcybiskupa Jana Cieplaka wrócił na swoje miejsce w katedrze wileńskiej. Dwie linijki na tablicy z fragmentem mówiącym o jego prześladowaniach przez komunistów w Rosji Radzieckiej w latach 1920-1924 były, jak widać, chyba moderowane… Czemu i kiedy nie wiem.


Albo wszystko to, co wydarzyło się 80 lat temu między, powiedzmy, Pirenejami a Wołgą i spowodowało, że po kilku milionach ludzi i kilku tysiącach dzielnic zostały tylko symbole, jak w tym miejscu, które przed wojną nazywało się zaułek Szwarcowy, a dziś Švarco.


Albo cztery wieki temu, gdy Rzeczpospolita Obojga Narodów miała się dobrze, a nawet bardzo dobrze, co widać w kaplicy św. Kazimierza.


Ale może miałaby się jeszcze lepiej, gdyby wzorem trzech rąk świętego królewicza stała się Rzeczpospolitą Trojga Narodów… Wtedy tę pomyłkę malarza moglibyśmy wpisać do zestawu narodowej mitologii.


Mitologię mają narody, mają rodziny. Nasza mówi, zapewne niesłusznie, że na ścianie kościoła św. Teresy przy ul. Aušros Vartų (Ostrobramskiej) to nasz Pociej…


A od tego już krok do zainteresowania pałacem Pociejów przy ul. Dominikonų (Dominikańskiej), niegdyś z numerem 13 a obecnie 11.


Prawo do wczuwania się w Wilno mamy zresztą oboje, skoro zarówno moja babcia, jak i babcia Anity pochodziły z Nowej Wilejki. Ciekawe, czy się znały…


Skoro już padło nazwisko Pociej, to zobaczmy, co u Mickiewicza, który umieścił to nazwisko w „Panu Tadeuszu” (chodzi o Aleksandra hrabiego Pocieja).


Otóż u Mickiewicza bardzo dobrze. Liczba tablic z tym nazwiskiem utrzymuje się na wysokim poziomie, a liczne polskie wycieczki są nimi co krok epatowane. Do tego stopnia, że młode Litwinki przechodząc obok polskiego przewodnika wyszczebiotały „mićkiewić, mićkiewić”, co zapewne brzmi dla nich zabawnie, skoro wiadomo, że chodzi o Adomasa Mickevičiusa. Egzemplifikacja z ulicy Pilies 11 (inne przykłady pozwolę sobie pominąć).


Dla równowagi pod numerem 7 kamienica, w której zginął tragicznie od pioruna kulistego (zamykajcie okna!) ojczym Juliusza Słowackiego, a przy ul. Pilies 24 tablica Kraszewskiego, którego za wieszcza nie uznajemy, ale przecież moglibyśmy, choćby za pracowitość. Norwida nie odnotowano, słusznie, bo z Wilnem nie miał nic wspólnego.


Sekwencję tablic kończę Władysławem Michałem Zaleskim, którego wspomnienie wisi od prawie stu lat tuż obok Ostrej Bramy.


A ostatnie dwie postaci historyczne na dziś to Mendog oraz Giedymin, ojciec Olgierda i dziad Jagiełły. Pierwszy siedzi we własnej osobie, a drugi ma basztę swego imienia, z którą nie ma nic wspólnego, bo powstała po jego śmierci.


Naszą uwagę na powyższym zdjęciu przykuwa jednak elektryczna hulajnoga i tak przechodzimy do współczesności. Owszem, hulajnogi, zupełnie jak w Polsce, walają się po całym Wilnie.


Współczesne aż do bólu jest muzeum MO.


Osiem euro kosztowało nas zrozumienie, że to wszystko gówno prawda…


Zanim jednak nastąpią tak drastyczne skutki, trzeba się czymś posilić. „Czymś” na Litwie może oznaczać tylko cepeliny (kartacze?, pyzy?)…


…oraz placki ziemniaczane. Tak, po to tam pojechaliśmy.


Niektórzy również po to.


Aha, posłuchałem trochę Radia Znad Wilii. Mówią lepiej po polsku niż w większości polskich rozgłośni. Co mówią, to już zupełnie inna sprawa.