W kategorii „Największe stężenie obiektów sakralnych na kilometr kwadratowy” bułgarski Nesebyr zajmuje miejsce w ścisłej czołówce. Na półwyspie długości kilometra i szerokości 200 metrów trafiłem na dziesięć cerkwi. I tak 32 pominąłem.
Ta historia, jak to nad Morzem Czarnym, ma swój początek jakieś 3 tys. lat temu. Pierwszy port założyli tu Trakowie. Skądże mieli wiedzieć, że w XX wieku to miejsce zrobi karierę jako Słoneczny Brzeg, czyli druga po Złotych Piaskach najpopularniejsza w Bułgarii plaża.
Po Trakach byli oczywiście Grecy (Dorowie w VI w. p.n.e.), potem Rzymianie (zdobyli miasto w 72 r. p.n.e.). Po upadku Imperium Romanum nastało tu Bizancjum, które z kolei ustąpiło Turkom.
A Bułgarzy? Ich przodkowie pojawili się w czasach wczesnego Cesarstwa Bizantyjskiego. Pierwszy raz miasto trafiło do państwa bułgarskiego w 812 roku. Potem znów było bizantyjskie, potem znów bułgarskie, a w XV wieku wszystkich pogodzili Turcy, którzy opanowali zachodni brzeg Morza Czarnego na czterysta lat.
Tracy nazwali swą osadę Melsabria. W nazwie ukrywa się imię Melsa, legendarnego założyciela grodu. Kolejne mutacje nazwy miasta to Mesambria (Messembria), a od czasów rzymskich Messemvria. W IX w. Bułgarzy stworzyli słowiańską wersję nazwy – Nesebyr.
Stara część Nesebyru leży na półwyspie, do którego prowadzi 400-metrowa grobla (prawdopodobnie sztuczna). Od 1956 roku miejsce to jest rezerwatem archeologicznym i architektonicznym, a w 1983 roku trafiło na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO.
1. Cerkiew św. Zofii – Света София (inna nazwa: „Stare Biskupstwo”).
Powstała w V-VI wieku (a może i IV). Kościół zbudowano jako trójnawową bazylikę z półkolistą apsydą. Świątynia miała dwuspadowy dach, który nie zachował się. Długość 25,5 metra. Obecna forma kościoła pochodzi z IX wieku. W średniowieczu był katedrą diecezji w Nesebyrze. Opustoszał pod koniec XVIII wieku.
2. Cerkiew Matki Boskiej Miłosiernej – Света Богородица Елеуса.
Świątynia z VI wieku, wybudowana na północnym wybrzeżu półwyspu. Miała trzy nawy, trzy absydy i narteks (przedsionek). 28 metrów długości i 18 metrów szerokości.
3. Cerkiew Jana Chrzciciela – Свети Йоан Кръстител.
Świątynia z X-XI wieku. Jedna z najlepiej zachowanych w Nesebyrze. Zbudowana z tłucznia. 12 metrów długości i 10 metrów szerokości. Bez przedsionka. Obecnie używany jako galeria sztuki.
4. Cerkiew Świętych Archaniołów Michała i Gabriela – Свети архангели Михаил и Гавраил.
Zbudowana w XIII wieku jako jednonawowa świątynia z narteksem (przedsionkiem) o dwóch wejściach. Długość 14 metrów, szerokość 5 metrów. Ciekawe zewnętrzne dekoracje.
5. Cerkiew św. Prascewii – Света Параскева.
Zbudowana w XIII-XIV wieku. 15 metrów długości i 7 metrów szerokości. Wykonany z kamienia i cegły. Narteks (przedsionek) i ołtarz absydy. W przedsionku była prawdopodobnie dzwonnica. Ceramiczne dekoracje na fasadzie. Dach młodszy o kilkaset lat od świątyni.
6. Cerkiew Chrystusa Pantokratora – Христос Пантократор.
Pochodzi z XIII-XIV wieku. Chyba najlepiej prezentujący się po wiekach kościół w Nesebyrze. Długość 16 metrów, szerokość 7 metrów. Ma dwa wejścia. Nad wschodniej fasadzie ceglany fryz ze swastykami (oczywiście jako symbol kultu słonecznego).
7. Cerkiew św. Teodora – Свети Теодор.
Świątynia z XIII wieku. Niewielki kościół jednonawowy z narteksem i absydą. Długość 11 metrów, szerokość 5 metrów. Dziś w kościele mieści się galeria sztuki.
8. Cerkiew św. Jana Aliturgetosa – Свети Йоан Алитургетос.
Zbudowana w XIII-XIV wieku. 18 metrów długości i 10 metrów szerokości. Bardzo ucierpiała w czasie trzęsienia ziemi w 1913 roku. Ale już wcześniej nie funkcjonowała. Legenda mówi, że nigdy nie była konsekrowana, co ma odzwierciedlenie w nazwie (aliturgetos – w grece „nie wyświęcona”).
9. Cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego – Свети Спас (Свето Възнесение Господне).
Kościół z 1609 roku. Twórcą był bogaty mieszkaniec Nesebyru. Długość kościoła 12 metrów, szerokość 6 metrów. Ściany wewnątrz są niemal w całości pokryte freskami z XVII wieku.
10. Cerkiew Najświętszej Marii Panny (Wniebowzięcia NMP) – Света Богородица (Успение Богородично).
Chyba najmłodszy kościół na wyspie, wybudowany w 1873 roku. Turcy już nie byli taką potęgą, jak w XV wieku... Pięć lat później Bułgaria odzyskała niepodległość.
I filmowe podsumowanie:
Kącik „Świata Młodych”. Tak to widziałem 30 marca 1976 roku:
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz