Jeśli stosunki polsko-litewskie są trudne, to jak nazwać relacje słowacko-węgierskie? Traktat w Trianon z 4 czerwca 1920 roku nieźle zamieszał w tej części Europy. Węgry, jako jeden z przegranych w I wojnie światowej, utraciły dwie trzecie terytorium. „Utraciły” to zresztą słowo nacechowane oceną. Słowacy powiedzą raczej, że odzyskali niezależność od Węgrów.
Ale tam gdzie drwa rąbią, tam Węgrzy tracą. W efekcie ustaleń sprzed prawie wieku Węgrzy żyją w diasporze. Na południu Słowacji mieszka jakieś pół miliona Węgrów. W skali kraju stanowią 10-procentową mniejszość. Odwiedzaliśmy dziś jednak miejscowości na Słowacji, w których Węgrzy to 90 proc. ludności. Łatwo nie jest. Słowacy z trudem przyjmują do wiadomości ten fakt, co chwila mieszając choćby w ustawach językowych. Węgrzy próbują wzmacniać swoją diasporę np. przyznając jej członkom obywatelstwo węgierskie, co budzi zaraz podejrzenie Słowaków o tworzenie piątej kolumny.W tym kontekście zapora wodna w Gabčíkowie na Dunaju obrazuje stosunki obu krajów. Węgry zerwały w 1992 roku współpracę przy jej budowie, oficjalnie z powodu zastrzeżeń ekologicznych. W efekcie Czechosłowacja sama dokończyła budowę. Potem, już za czasów samodzielnej Słowacji, państwa spotkały się w Międzynarodowym Trybunale Sprawiedliwości. Trybunał wydał wyrok salomonowy – stwierdził, że Węgrzy nie powinni zrywał umowy o wspólnej budowie zapory, a Czechosłowacja (Słowacja) nie miała prawa zmieniać koryta Dunaju, czyli przebiegu granicy. Oba państwa miały sobie zapłacić wzajemne odszkodowania i przystąpić do rokowań. Nie zapłaciły i chyba nie rokują. Zapora na szczęście stoi. Na tamie mówią po słowacku, ale sprzedają węgierskiego langosza. Żeby całkiem zagmatwać, to sprzedająca nam go pani nazywa się Horvath.
W pobliskich miejscowościach po słowackiej stronie Dunaju, jako się rzekło, 90 proc. ludności to Węgrzy. Co fakt, to fakt. Ludzie na ulicach mówią po węgiersku.
Coś sobie Węgrzy na Słowacji jednak wywalczyli. Choćby podwójne nazwy miejscowości.
Gabčíkovo, czyli Bős:
Horný Bar, czyli Felbár:
Ňárad, czyli Csiliznyárad:
Trstená na Ostrove, czyli Csallóköznádasd:
Węgry, czyli Maďarsko. Słowacja, czyli Szlovákia.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz