Ludzie mówią obecnie na całym świecie około 8 tysiącami języków. Osiemnaście z nich usłyszeliśmy dziś w poprowadzonej przeze mnie w radiu UWM FM jednorazowej audycji Radio Babel.
Języki obce są mi obce i bliskie zarazem. Obce, bo żadnym porządnie mówić nie umiem. I bliskie, bo fascynuje mnie leksykologia. Nic dziwnego, że pod obrazem „Wieża Babel”, który w 1563 roku namalował Pieter Bruegel (starszy), spędziłem 13 września 2011 roku w Wiedniu w Kunsthistorisches Museum dłuższą chwilę. Historia świata na pewno potoczyłaby się inaczej (nie twierdzę, że lepiej), gdybyśmy wszyscy mówili jednym językiem. I odwrotnie – ileż języków by nie powstało lub ileż by powstało, gdyby historia świata potoczyła się inaczej…
Zanim (podobnie jak przed rokiem, może to będzie tradycja?) usiadłem przed mikrofonem, który co tydzień zajmuje Paweł Jarząbek, zrobiłem dobry uczynek, czyli wysupłałem kasę (podbijając swoim tłumaczeniem utworu zespołu Quarteto 1111) na Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy.
Wybór utworów do audycji to nie jest lekki kawałek chleba. Na liście odrzuconych kawałków jest 31 pozycji, wśród nich takie hity, jak „Hey Joe” (ale w wersji Charlotty Gainsbourg), „Sunshine Superman” Donovana czy „Higgs Boson Blues” Nicka Cave’a. Ostatecznie, po wybraniu 29 utworów, mogłem zaciągnąć wartę honorową przy radiowym standzie. Tym razem samodzielnie, bez Pawła, który mógł cieszyć się słuchaniem swojej audycji pod kocykiem w domu.
Zanim Paweł mógł sobie wziąć wolne od prowadzenia audycji, zapowiedział mnie dwa tygodnie wcześniej. Miał podejrzenie, że będzie dużo Beatlesów.
Audycja odbyła się bez Pawła, ale za to z niezawodnym Szymonem Tołpą, który czujnie realizował audycję, odpalając bez mrugnięcia okiem kolejne, coraz dziwniejsze, utwory…
Na początku prawie doszło do katastrofy, bo nie zauważyłem radiowego światełka oznaczającego bycie na antenie, gdyż zasłoniłem je sobie laptopem. Na szczęście ruszyłem w ciemno po trzech sekundach ciszy (a wiadomo, że każda sekunda ciszy w radiu to wieczność).
The Beatles – The Ballad of John and Yoko (1969)
Anglia + Francja / Gibraltar / Holandia / Austria
język angielski
Zaczęliśmy podróżą ślubno-poślubną Johna i Yoko, w czasie której byli w Paryżu, na Gibraltarze (tu odbył się ślub), ponownie w Paryżu, Amsterdamie i Wiedniu.
Wojciech Młynarski – Niedziela na Głównym (1964)
Polska + Francja
język polski
W dalszą podróż przez pół świata wyruszyliśmy wyposażeni w polski punkt widzenia. A było to nawiązanie do piosenki „Dimanche à Orly”, którą w styczniu 1964 roku w Sali Kongresowej zaśpiewał Gilbert Bécaud. Francuza koi (realne, choć odległe w czasie) marzenie locie do Nowego Jorku, a Polaka podróż pociągiem osobowym do Kutna.
Brigitte Bardot i Serge Gainsbourg – Bonnie and Clyde (1968)
Francja + USA
język francuski
Ciekawa sprawa, że po premierze filmu „Bonnie and Clyde” z 1967 roku powstało tak wiele piosenek o tej parze bandziorów, wśród nich ta.
Marianne Faithfull – Port of Amsterdam (2019)
Holandia + Belgia / Anglia
język angielski
Piosenka Jacquesa Brela, Belga. Przy okazji zauważmy, bo w audycji to nie padło, że polski tekst napisał Wojciech Młynarski (zdarzyło się, że śpiewałem to w Amsterdamie).
HAEVN i Lily Meola – Till the Morning (2024)
Holandia + USA / Włochy
język angielski
Tu nastąpiło małe nieporozumienie, bo sądziłem, że Jarek Molenda jest w Modenie, czyli w regionie Emilia-Romania, podczas gdy jest on na nartach w Moenie, czyli w Trydencie-Górnej Adydze (ach, te nazwy włoskich regionów). Nie pierwsza i nie ostatnia pomyłka dzisiejszego wieczora… 21 stycznia Jarek wylicytował możliwość wyboru przez pół roku piosenki otwierającej Szafę z Muzyką (oczywiście też była to licytacja na WOŚP). Jego piosenka świetnie pasowała mi jednak jako piąta, w samym środku „pobytu” w Królestwie Niderlandów. Połączyliśmy się więc telefonicznie i Jarek osobiście zapowiedział swój muzyczny wybór.
Boudewijn de Groot – Welterusten meneer de president (1966)
Holandia + USA / Wietnam
język niderlandzki
Przetłumaczyłem piosenkę „Testament” de Groota, ale na dzisiejsze czasy lepiej pasuje jego najsłynniejszy utwór „Śpij dobrze, panie prezydencie”, adresowany do amerykańskiego przywódcy Lyndona B. Johnsona. No i byłem o krok (no, o dwa) od poznania de Groota.
Shocking Blue – Love Buzz (1969)
Holandia + USA
język angielski
Kropką nad i, jeśli chodzi o Holandię, mogłaby być „Venus”, ale dzisiejsza audycja przebiega pod hasłem „nie znacie, to posłuchajcie”. Mniej znany przebój „Love Buzz” wybrała Nirvana na swój debiutancki singiel w 1988 roku.
John Lennon i Yoko Ono – Give Peace a Chance – Home Demo (1969)
Kanada + Anglia / Bahamy / USA
język angielski
Tę piosenkę przetłumaczyłem specjalnie z okazji przygotowywania się do tej audycji. Przygotowywałem się, przygotowywałem, a na końcu pomyliłem Montreal z Toronto.
Leniwiec – Nie brookliński most (2013)
Polska + USA
język polski
Dobry moment, by przypomnieć, że śpiewająca tu Agnieszka Szpargała i grający tu na gitarze Paweł Wrocławski to muzycy zespołu Spare Bricks, który 29 marca wystąpi w Mrągowie. Będzie nowy utwór po polsku, bo zbliża się 50. rocznica wydania „Wish You Were Here”. Dodam, że też przeszedłem się tym słynnym mostem. Za poprzedniego prezydenta!
Paul Revere & The Raiders - Indian Reservation (The Lament of the Cherokee Reservation Indian) (1971)
USA
język angielski
Trochę politykuję.
The Beatles – Bésame mucho (1962)
Meksyk + Anglia
język angielski
Najstarsza dziś piosenka, bo napisana w 1932 roku. No i śpiewał ją Mieczysław Fogg. Przy okazji taka refleksja - wprawdzie Beatlesi pojawili się dziś w tej czy innej formie kilkakrotnie, to Ringo Starr nie zaistniał.
Crosby, Stills & Nash – Marrakesh Express (1969)
USA + Maroko
język angielski
Amerykę opuściliśmy pociągiem. A ja tę piosenkę tłumaczyłem dokładnie 5 lat temu w zastępstwie planowanego wyjazdu do Marrakeszu, gdy wszystkie plany zostały zmienione przez Covid. Ale już dwa lata później mogłem ją zaśpiewać mając w tle Meczet Księgarzy.
Fadoul – Sid Redad (James Brown - Papa's Got a Brand New Bag) (1971)
Maroko + Francja
język tamazight (berberyjski)
Zawsze chciałem użyć w radiu słowa „habibi”.
Quentin Gas & Los Zíngaros – Caravana (2017)
Hiszpania
język hiszpański
Co poeta chciał powiedzieć? „Chciałem uzyskać klimat andaluzyjskiego White Stripes z elementami flamenco”. Uzyskał, co widziałem na własne oczy w czasie jego koncertu w Sewilli w 2018 roku. Aha, Maroko-Hiszpania? 3:0 w karnych!
Mariza – Rosa Da Madragoa – Fado Seixal (2010)
Portugalia
język portugalski
A potem było jeden do zera. Plac Dżami al-Fana oszalał a Praça do Comércio pogrążył się w saudade…
The Radha Krsna Temple (London) – Govinda (1971)
Indie + Anglia
język telugu
Portugalia + Indie równa się dla mnie zawsze Goa, gdzie byłem w 1997 roku. Natomiast dziś jest 82. rocznica urodzin George'a Harrisona, który wyprodukował ten album w Londynie i wydał w Apple. A gdybym miał więcej czasu, to, zupełnie jak właściciel tej audycji, mógłbym puścić inne utwory o tytule „Govinda”, np. w wykonaniu zespołów Kula Shaker oraz Lao Che.
Yusuf / Cat Stevens – Katmandu (1970)
Nepal + Anglia / Grecja / Szwecja
język angielski
To jest naprawdę światowa audycja – nie dość, że mentalnie jesteśmy teraz w Nepalu, to śpiewa o tym Anglik, syn Szwedki i Greka. A ja resztkami sił powstrzymałem się, by nie zaśpiewać, że „króla nie widać”.
Chai Blues i Satja Kanjananiran – Xyāk pĕn xỳāng k̄heā (2006)
Tajlandia + Chiny
język tajski
Dlaczego Chiny? Bo lider zespołu Chai Blues jest prawdopodobnie Chińczykiem. Mieszkałem w Bangkoku w Chinatown, to się znam.
The Sounds – Tragoudontas Sti Vrohi (CCR - Have You Ever Seen the Rain?) (1971)
Grecja + USA
język grecki
John Fogerty i Notis Kyttaris napisali zupełnie inne teksty.
The Four Lads – Istanbul (Not Constantinople) (1953)
Turcja + Kanada / Bizancjum
język angielski
Ostatnia piosenka po angielsku w dzisiejszej audycji. Ja, stojąc niedawno w świątyni Hagia Sophia, myślałem po polsku o tej piosence, że jest coś z nią nie tak.
Bijelo Dugme – Tako ti je, mala moja, kad ljubi Bosanac (1975)
Bośnia i Hercegowina + Jugosławia
język serbsko-chorwacki
A ja ciągle myślami przy wydarzeniach z Sarajewa z 2013 roku.
Wopli Widoplasowa – Були на селі (2000)
Ukraina
język ukraiński
Tak, płytę Хвилі амура kupiłem w 2003 roku w Odessie.
Hammel, Varga, Hladík – Na druhom programe sna (1977)
Słowacja + Czechosłowacja
język słowacki
Czechosłowacji już nie ma, Varga i Hladík nie żyją, ja nie byłem na koncercie Hammela…
Vltava – Marx, Engels, Beatles (1998)
Czechy
język czeski
Niedaleko ze Słowacji do Czech. Czemu nie wspomniałem o praskiej Ścianie Lennona?
Severija – Zu Asche, Zu Staub (Psycho Nikoros) (2017)
Niemcy + Litwa
język niemiecki
Czy dni Republiki Weimarskiej są policzone? Nie wspomniałem o tym, że piosenkę współtworzył Larry Mullins, którego niedawno widziałem na koncercie Nicka Cave’a. I nie wspomniałem, że w 2000 roku byłem w Wintergarten Variete w Berlinie.
Hobo Blues Band – Vándor az úton (The Doors - Riders on the Storm) (1987)
Węgry + USA
język węgierski
Czy The Doors można śpiewać po węgiersku? Skoro można po polsku…
Måneskin – Zitti e buoni (2021)
Włochy + Dania / Holandia
język włoski
Reprezentanci Włoch w finale 65. Konkursie Piosenki Eurowizji w Rotterdamie, czyli w pewnym sensie znów jesteśmy w Holandii. A ja myślami przy zeszłorocznym koncercie na Open’erze.
Frida – Du är så underbart rar (Franki Valii - Can't Take My Eyes off You) (1967)
Szwecja + Norwegia / Niemcy / USA / Wietnam
język szwedzki
Wiadomo, że nie Frida wygrała Eurowizję 47 lat przed Måneskinem. Ale czy wiadomo, że członkini arcyszwedzkiej grupy ABBA to córka Niemca i Norweżki? Piosenka zawsze mi się kojarzy z filmem „Łowca jeleni”, a ja za chwilę zabieram się za kupno biletów na jesień do Hanoi…
Wszyscy Byliśmy Harcerzami - Pieśń pożegnalna (2016)
Polska
język polski
Koniec, jakiego pewnie w tym radiu jeszcze nie było. Gdybym nie zapomniał powiedzieć „Czuwaj!”, byłoby jeszcze bardziej wyjątkowo…
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz